Kontrole przewozu odpadów przez organy celno – skarbowe w Polsce

SENT (System Elektronicznego Nadzoru Transportu) to utworzony przez Krajową Administrację Skarbową w Polsce system monitorowania przewozu towarów, takich jak alkohol, tytoń czy paliwo.

Od lutego 2022 r. pozwala nadzorować także transgraniczny transport odpadów.

Aktualnie każdy przywóz odpadów do Polski oraz przewóz odpadów przez terytorium Polski transportem kołowym oraz kolejowym musi zostać zarejestrowany w Systemie SENT prowadzonym przez Krajową Administrację Skarbową.

Doświadczenie oraz statystyki pokazują, iż pomimo obowiązywania przepisów od ponad roku, przewoźnicy nadal napotykają na rozmaite problemy z systemem SENT a w polskich sądach administracyjnych przybywa postępowań na gruncie przepisów ustawy o systemie monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów oraz obrotu paliwami opałowymi z dnia 9 marca 2017 roku (dalej jako: „ustawy SENT”) oraz kar pieniężnych wymierzanych przewoźnikom przez organy celno – skarbowe w Polsce w związku z przewozem odpadów.

Obowiązki przewoźników w trakcie przewozu odpadów przez Polskę

Monitorowanie przez Krajową Administrację Skarbową drogowego i kolejowego przewozu odpadów odbywa się z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego SENT.

Podmioty, które prowadzą międzynarodowy obrót odpadami muszą zarejestrować w elektronicznym rejestrze SENT każdy transport za pomocą platformy PUESC Ministerstwa Finansów. Dodatkowo przewoźnik ma obowiązek wyposażenia środka transportu w urządzenie przekazujące dane geolokalizacyjne, które umożliwia szybkie odszukanie transportu.

Dodatkowo kierujący pojazdem zobowiązany jest do posiadania numeru referencyjnego oraz uruchomienia lokalizatora podczas całej trasy przejazdu.

Istnieje również obowiązek prawidłowego oznaczenia środka transportu przewożącego odpady.

Organy celno – skarbowe często po dokonanym przejeździe przez Polskę dokonują kontroli zgłoszeń SENT w systemie i w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości wszczynają kontrolę oraz wzywają przewoźnika do przedstawienia środka transportu do kontroli w najbliższym oddziale celnym w Polsce.

Do kontroli może również dojść bezpośrednio na drodze podczas przejazdu.

W trakcie kontroli przewozu odpadów najczęściej organy weryfikują: posiadanie numeru referencyjnego, dane w zgłoszeniu, dane geolokalizacyjne, dokonują oględzin towaru, a czasami dochodzi do zatrzymania środka transportu.

Kary pieniężne za naruszenie obowiązków przewidzianych w ustawie SENT

Na przewoźników nakładane są dotkliwe kary pieniężne gdy stwierdza się naruszenia przepisów związanych z transgranicznym przemieszczaniem odpadów. Wykroczenia polegają przede wszystkim na braku rejestracji przewozu odpadów na terenie RP w systemie SENT, braku udostępnienia geolokalizacji podczas przewozu oraz braku przedstawienia środka transportu do kontroli.

Przykładowo, w przypadku niedokonania zgłoszenia przez przewoźnika do SENT, stwierdzenia, że towar nie odpowiada co do rodzaju, ilości, masy lub objętości towarowi wskazanemu przez przewoźnika w zgłoszeniu na przewoźnika nakłada się karę pieniężną w wysokości 20 000 zł. Kary te mogą być nakładane na przewoźnika za każdy przewóz odrębnie oraz podlegają łączeniu, co oznacza, iż jedną decyzją organ może nałożyć kilka kar.

Kary pieniężne na podstawie ustawy o SENT nakładane są w drodze decyzji przez właściwego Naczelnika Urzędu Celno – Skarbowego, która może być zaskarżona do właściwego Dyrektora Urzędu Celno – Skarbowego.

Od ostatecznej decyzji w toku administracyjnym przysługuje skarga do właściwego wojewódzkiego sądu administracyjnego, a następnie w przypadku niekorzystnego wyroku, skarga do Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie.

Ustawa SENT przewiduje możliwość odstąpienia od wymierzenia kary przez organ, jednak wymaga to spełnienia specjalnych przesłanek, w tym zaistnienia ważnego interesu przewoźnika lub interesu publicznego.

Podsumowanie

Celem ustawy SENT było przeciwdziałanie szarej strefie i ochrona przewozu towarów wrażliwych.

W praktyce jednak kary nagminnie nakładane są na uczciwych przewoźników oraz za niewielkie uchybienia.

Postępowanie na gruncie ustawy SENT cechuje wiele odmienności, a w zakresie nieuregulowanym w ustawie SENT stosuje się przepisy ordynacji podatkowej. Prawnicy naszej Kancelarii prowadzą wiele takich postępowań i bronią interesów przewoźników przed nałożeniem kary pieniężnej przez organy celno – skarbowe.