Prawo korporacyjne: Odpowiedzialność materialna pracownika pełniącego funkcję prezesa zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością za szkodę w majątku pracodawcy w świetle najnowszego orzecznictwa Sądu Najwyższego

Odpowiedzialność pracownika za szkody spowodowane w majątku zakładu pracy wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych określają przepisy art. 114-122 Kodeksu pracy. Zgodnie z podstawową zasadą przyjętą w art. 115 Kodeksie pracy pracownik ponosi odpowiedzialność za szkodę w granicach rzeczywistej straty poniesionej przez pracodawcę i tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego wynikła szkoda. Granice odpowiedzialności materialnej pracownika zależą od tego, czy szkoda została wyrządzona umyślnie, czy też nieumyślnie.

Jeżeli pracownik wyrządził szkodę nieumyślnie, to znajduje zastosowanie przepis art. 119 Kodeksu pracy, który stanowi, że odszkodowanie ustala się w wysokości wyrządzonej szkody, jednak nie może ono przewyższać kwoty trzymiesięcznego wynagrodzenia przysługującego pracownikowi w dniu wyrządzenia szkody. Natomiast, w przypadku wyrządzenia szkody w sposób umyślny, pracownik jest obowiązany do jej naprawienia w pełnej wysokości, zgodnie z art. 122 Kodeksu pracy. Mając na uwadze powyższe podstawowe reguły odpowiedzialności materialnej pracownika, szczególnego uwzględnienia wymaga sytuacja, w której odpowiedzialnym za szkodę jest pracownik pełniący jednocześnie funkcję członka zarządu.

W stanie faktycznym sprawy rozpoznawanej przez Sąd Najwyższy o sygn. akt: I PK 204/18 przedmiotem sporu było pociągnięcie do odpowiedzialności odszkodowawczej (materialnej) pracownika pełniącego funkcję prezesa jednoosobowego zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i będącego jednocześnie jedynym wspólnikiem spółki. Aprobaty wymaga teza Sądu Najwyższego, że przypadek taki istotnie różni się od sytuacji, w której szkoda zostanie wyrządzona przez szeregowego pracownika spółki, który nie zasiada w składzie organów spółki, a tym bardziej nie jest jedynym członkiem tychże organów. Wyrokiem z dnia 18 grudnia 2019 r.  Sąd Najwyższy rozstrzygając sprawę o sygn. akt: I PK 204/18 stwierdził, że standardy odpowiedzialności pracowników zarządzających zakładem pracy „są wyższe od przeciętnego pracownika z tego względu, że ocena bezprawności zachowania i winy jest tu surowsza”.

Powyższe orzeczenie wzmacnia pozycję pokrzywdzonych spółek (zakładów pracy) w sporach odszkodowawczych z członkami zarządu toczonych na gruncie prawa pracy, albowiem zyskują one dodatkowe argumenty przemawiające za pociągnięciem członków zarządu do odpowiedzialności materialnej w zakresie pełnej wysokości szkody w rozumieniu art. 122 Kodeksu pracy, a nie li tylko w zakresie trzymiesięcznego wynagrodzenia w myśl art. 119 Kodeksu pracy. Odpowiedzialność pracownika za szkody spowodowane w majątku zakładu pracy wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych określają przepisy art. 114-122 Kodeksu pracy. Zgodnie z podstawową zasadą przyjętą w art. 115 Kodeksie pracy pracownik ponosi odpowiedzialność za szkodę w granicach rzeczywistej straty poniesionej przez pracodawcę i tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego wynikła szkoda.

Granice odpowiedzialności materialnej pracownika zależą od tego, czy szkoda została wyrządzona umyślnie, czy też nieumyślnie. Jeżeli pracownik wyrządził szkodę nieumyślnie, to znajduje zastosowanie przepis art. 119 Kodeksu pracy, który stanowi, że odszkodowanie ustala się w wysokości wyrządzonej szkody, jednak nie może ono przewyższać kwoty trzymiesięcznego wynagrodzenia przysługującego pracownikowi w dniu wyrządzenia szkody. Natomiast, w przypadku wyrządzenia szkody w sposób umyślny, pracownik jest obowiązany do jej naprawienia w pełnej wysokości, zgodnie z art. 122 Kodeksu pracy. Mając na uwadze powyższe podstawowe reguły odpowiedzialności materialnej pracownika, szczególnego uwzględnienia wymaga sytuacja, w której odpowiedzialnym za szkodę jest pracownik pełniący jednocześnie funkcję członka zarządu.

W stanie faktycznym sprawy rozpoznawanej przez Sąd Najwyższy o sygn. akt: I PK 204/18 przedmiotem sporu było pociągnięcie do odpowiedzialności odszkodowawczej (materialnej) pracownika pełniącego funkcję prezesa jednoosobowego zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i będącego jednocześnie jedynym wspólnikiem spółki. Aprobaty wymaga teza Sądu Najwyższego, że przypadek taki istotnie różni się od sytuacji, w której szkoda zostanie wyrządzona przez szeregowego pracownika spółki, który nie zasiada w składzie organów spółki, a tym bardziej nie jest jedynym członkiem tychże organów. Wyrokiem z dnia 18 grudnia 2019 r.  Sąd Najwyższy rozstrzygając sprawę o sygn. akt: I PK 204/18 stwierdził, że standardy odpowiedzialności pracowników zarządzających zakładem pracy „są wyższe od przeciętnego pracownika z tego względu, że ocena bezprawności zachowania i winy jest tu surowsza”.

Powyższe orzeczenie wzmacnia pozycję pokrzywdzonych spółek (zakładów pracy) w sporach odszkodowawczych z członkami zarządu toczonych na gruncie prawa pracy, albowiem zyskują one dodatkowe argumenty przemawiające za pociągnięciem członków zarządu do odpowiedzialności materialnej w zakresie pełnej wysokości szkody w rozumieniu art. 122 Kodeksu pracy, a nie li tylko w zakresie trzymiesięcznego wynagrodzenia w myśl art. 119 Kodeksu pracy.