Rząd zapowiada wydłużenie urlopu macierzyńskiego dla matek wcześniaków

24 maja 2024 r. Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej – Agnieszka Dziemianowicz-Bąk zaprezentowała projekt ustawy, która ma wprowadzić do Kodeksu pracy wydłużony urlop macierzyński dla matek wcześniaków.

Wydłużony urlop macierzyński ma zaspokoić potrzeby matek dzieci, które urodziły się jako wcześniaki lub po urodzeniu wymagają dłuższej hospitalizacji. Projekt ma zostać przyjęty przez Radę Ministrów jeszcze w tym roku.

Projekt zainspirowany głosem społeczeństwa

Projekt ustawy jest efektem realizacji wcześniejszych obietnic Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, które już w grudniu 2023 r. zapowiadało chęć pracy nad zmianami w zakresie urlopu macierzyńskiego dla matek wcześniaków i hospitalizowanych noworodków.

Impulsem do zmian była petycja skierowana do ministerstwa, w której wniesiono o zapewnienie płatnego zwolnienia lekarskiego matkom od czasu porodu do czasu wypisania dziecka ze szpitala.

Odpowiedzią ministerstwa na inicjatywę był właśnie pomysł wydłużenia urlopu macierzyńskiego dla rodziców wcześniaków. Zdaniem ministerstwa matki wcześniaków oraz hospitalizowanych noworodków potrzebują więcej czasu na opiekę nad nowo narodzonym dzieckiem.

Rodzic wcześniaka nie może bowiem odpowiednio wypoczywać i cieszyć się rodzicielstwem, jeśli dziecko wymaga dłuższego pobytu w szpitalu.

Jakie będą zasady udzielenia wydłużonego urlopu macierzyńskiego?

Wydłużony urlop macierzyński ma być dodatkowym urlopem udzielanym bezpośrednio po zakończeniu urlopu macierzyńskiego. Urlop zostanie udzielony na wniosek pracownika.

Warto jednak wspomnieć, że rodzice dziecka nie muszą obowiązkowo decydować się na wykorzystanie urlopu. Według obecnych założeń projektu urlop będzie przysługiwał jednorazowo, bez podziału na części.

Do dodatkowego urlopu macierzyńskiego stosowane będą odpowiednio przepisy ochronne związane z korzystaniem z uprawnień rodzicielskich, tj:

• ochrona przed niekorzystnym traktowaniem przez pracodawcę lub negatywnymi konsekwencjami wobec pracownika z powodu skorzystania przez niego z dodatkowego urlopu, oraz
• zakaz prowadzenia wszelkich przygotowań do zwolnienia pracownika w okresie dodatkowego urlopu macierzyńskiego, w tym także od dnia złożenia wniosku o udzielenie dodatkowego urlopu macierzyńskiego oraz skorzystania z takiego urlopu.

Zasiłek za okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego ma wynosić 100% podstawy zasiłku.

Kto będzie mógł skorzystać z wydłużonego urlopu macierzyńskiego?

Projekt ustawy zakłada, że z wydłużonego urlopu macierzyńskiego będą mogli skorzystać:

• pracownicy-rodzice dzieci urodzonych przed ukończeniem 28 tygodnia ciąży lub z masą urodzeniową nie większą niż 1000g,
• pracownicy-rodzice dzieci urodzonych po ukończeniu 28 tygodnia ciąży, a przed ukończeniem 36 tygodnia ciąży i z masą urodzeniową większą niż 1000 g, oraz
• pracownicy-rodzice dzieci urodzonych po ukończeniu 36 tygodnia ciąży, których dziecko będzie wymagało hospitalizacji od 5 dnia od dnia porodu do upływu 8 tygodnia po porodzie, pod warunkiem że pobyt dziecka w szpitalu będzie wynosił przynajmniej 2 kolejne dni w okresie od 5 do 28 dnia po porodzie.

Urlop ma przysługiwać nie tylko rodzicom, lecz także opiekunom prawnym, rodzicom adopcyjnym i zastępczym.

Jaki jest wymiar wydłużonego urlopu?

Wydłużony urlop macierzyński zakłada możliwość skorzystania przez pracownika z dodatkowego wymiaru urlopu, po zakończeniu urlopu macierzyńskiego. Projekt zakłada dwie maksymalne wysokości dodatkowego urlopu macierzyńskiego: 

• do 8 tygodni, lub 
• do 15 tygodni.

Będzie to zależne m. in. od okresu hospitalizacji dziecka, tygodnia ciąży, w którym urodzi się dziecko lub masy urodzeniowej dziecka.

Na wymiar urlopu dla pracowników-rodziców dzieci urodzonych przed ukończeniem 28 tygodnia ciąży lub z masą urodzeniową nie większą niż 1000g wpływ będzie miał okres hospitalizacji dziecka.

Taki pracownik otrzyma tydzień dodatkowego urlopu macierzyńskiego za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu do upływu 15 tygodnia po porodzie – maksymalnie 15 tygodni.

Pracownicy-rodzice dziecka urodzonego po ukończeniu 28 tygodnia ciąży a przed ukończeniem 36. tygodnia ciąży i z masą urodzeniową większą niż 1000 g otrzymają dodatkowy urlop w wymiarze tygodnia za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu do upływu 8 tygodnia po porodzie – maksymalnie 8 tygodni.

Dla pracowników-rodziców, których dziecko urodziło się po ukończeniu 36 tygodnia ciąży i będzie wymagało hospitalizacji od 5 dnia od dnia porodu do upływu 8 tygodnia po porodzie, dodatkowy urlop macierzyński będzie przysługiwał w wymiarze tygodnia za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu w okresie od 5 dnia po porodzie do upływu 8 tygodnia po porodzie pod warunkiem, że pobyt dziecka w szpitalu będzie wynosił przynajmniej 2 kolejne dni w okresie od 5 do 28 dnia po porodzie.

Kiedy wejdzie w życie dodatkowy urlop macierzyński?

Termin wejścia w życie projektowanych zmian do Kodeksu pracy nie jest jeszcze znany. Na ten moment nie rozpoczęły się jeszcze prace sejmowe nad projektem.

Projekt został już jednak zarejestrowany w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów, a jego przyjęcie przez Radę Ministrów jest planowane na III kwartał 2024 r. Istnieje więc szansa, że zmiany wejdą w życie nawet w 2025 r.

W przypadku bardziej szczegółowych pytań dotyczących zasad udzielania urlopu macierzyńskiego w Polsce zachęcamy do kontaktu ze specjalistami z działu prawa pracy naszej Kancelarii pod adresem: [email protected].